SENTIPENAK

Atal honetan euskeraz sentipenak nola adierazi aztertuko dugu:

GOSE NAIZ

Euskaraz, sentipenak adierazteko, IZAN aditza erabili ohi da. Hona hemen esapiderik ohikoenak:

Gose izan
Egarri izan
Hotz izan
Bero izan
Beldur izan
Lotsa izan

Ohar zaitez IZAN aditzarekin doan hitza mugagabean doala, hau da, artikulurik gabe. Ikus dezagun zenbait adibide:

Gose naiz,goazen zeozer jatera.
Umeak egarri dira.
Beldur bazara, ez etorri.

HOTZAK NAGO

Badago sentipenak adierazteko beste forma bat: sentipena adierazten duen hitzak NORK kasuaren singularreko marka hartzen du eta EGON aditzaz erabiltzen da.

Itxi leihoa hotzak nago eta
Beroak zaude, ala? Bai, izerditan nago
Hotzak hilda nago

LOGURA NAIZ

Zenbait sentipen adierazteko –gura atzizkiaren bitartez eratutako hitzez baliatzen gara.

Logura (ohera noa, logura naiz eta)
Txizagura (Non dago komuna? Txizagura naiz eta)
Hazkura (Jertse honek hazkura ematen dit)
Barregura (Horrek barregura ematen dit)
Negargura (A ze tristura! Negargura naiz!)
Ikusgura (esan didate oso pelikula ona dela eta ikusgura naiz)

Zenbait lekutan –gura atzizkiaren ordez –gale atzizkiaz baliatzen dira. Adibidez: Logale, botagale, goragale…

Bestalde, premiatasuna adierazi nahi denean, -larri atzizkia erabiltzen da: txizalarri…

BURUKO MINA DAUKAT

Egitura hau mina adierazteko erabiltzen da eta dagokion gorputz-atala NONGO kasuan deklinatu eta jarraian mina jarriz eratzen da. Euskalkien arabera EDUKI ala UKAN aditzarekin erabiltzen da.

Non daukazu mina?
Nongo mina daukazu?
Tripako mina daukat
Begietako mina daukat
Ez nago ezertarako buruko minez nago
Min hartu dut eskuan
Kontuz! Mina hartuko duzu!