Irakasleon Aldizkaria
Santurtziko Udal Euskaltegia
|
9. alea, 2002ko azaroa
|
208 harpidedun
|
Irakasleon
Aldizkaria Santurtziko Udal Euskaltegiak aldian-aldian posta
elektronikoz igortzen duen albistegia duzue. Albistegi irekia eta
hausnarketarako bide eman nahi duena.
Horregatik, inork aldizkariaren
artikuluei buruzko iritzirik adierazi nahi balu, beheko
formularioa erabil dezake edo mezua idatzi ondoko helbidera: aldizkaria@santurtzieus.com.
Zuen iritziak Irakasleon
Aldizkarian argitaratuko ditugu.
Aurkibidea
1. Ekitaldiak
2. Han-hemenka: Interacción
oral en el aula y su evaluación. Begoña Escudero
3. Lanak eta esperientzial: Egunkariko
berri narratiboa. Arantza Garrote
4. Hausnarrean: Euskaltegiaren
Kurrikulu Proiektua. Abel Camacho
5. Hizketan... Mª Isabel
Rodriguezekin
6. Zera jakin dugu...
7. Lotura interesgarriak
8. Zer berri santurtzieus.com-en?
Ekitaldiak
Atal honetan euskara-irakasleon
formazioarekin zerikusia izan dezaketen ekitaldien berri eman nahi dizuegu
Idazkuntza eta Itzulpengintza
ikastaroa. UEUko Ikastetxe Nagusian, Eibar
UEUk
euskara sakontzen laguntzen duen ikastaroa antolatu du. Zuzen eta egoki
idazteko eta itzultzeko da ikastaroa. Beraz, horretarako beharrezko diren
ortografia, morfosintaxia, lexikoa, idazkuntza-teknikak, testologia eta
traduktologiako hasi-masiak eskainiko ditu era teoriko-praktikoan. Ikastaroa
UEUko Ikastetxe Nagusian emango da.
Han-hemenka
Ikastaroak, mintegiak, hitzaldiak,
jardunaldiak... Irakasleon formaziorako ezinbesteko ekitaldiak dira, dudarik
gabe. Atal honetara horietako batean aritu osteko oharrak, laburpena edo
gogoetak ekarriko ditugu
Ekitaldi-mota: Ikastaroa
Izenburua: Interacción
oral en el aula y su evaluación
Nork eskainia: Luci Nussbaum eta Cristina
Escobar
Noiz-nongoak: 2002ko irailak 5 eta 6, Donostian
Antolatzailea: HABE
Ahozko interakzioan sortzen diren fenomenoek
ikas-prozesuan duten garrantzia azpimarratu ziguten Luci Nussbaum eta Cristina
Escobarrek aipatu ikastaroan.
Esan bezala, interakzio horren bitartez zerbait
komunikatzea lortzen dugu, horretara heltzeko egiten diren hartu emanak,
jokoak, moldaketak, laguntza, eta elkarri ulertzeko saioek ere berebiziko
garrantzia dute eta ez bakar-bakarrik azken helburua edo produktua lortzeko
bidean, beste esparru batean, une hori, prozesu bezala, ikasteko gunea eta
bitartekoa ere badelako.
Hiztunak garen aldetik, lehen hizkuntza
ikastearekin batera berau elkarreraginean erabiltzen ikasi dugu, horretarako
beharrezkoak ditugun tresnak berez eskuratuz. Hizkuntza-ikasleak, berriz,
xede-hizkuntzan elkarreraginean aritzen ikasi behar du, ikas daitekeen
gaitasuna baita; kooperazioa, ulermen-arazoak konpontzeko saiakerak eta
adierazteko estrategiak ikasteko gune bihurtuko da elkarreragina. Horregatik,
daukan balioagatik, tartea utzi eta beren beregi programatu behar dugun
jarduera da.
Luci Nussbaum eta Cristina Escobarrek binakako
lana gomendatu ziguten, epe jakin batean egindakoa (15 egun) bitarte horretan,
ikasleek euren jardun osoa grabatzen dute eta bestetik, entzun eta ebaluatu
ere egiten dute, hori egin ahal izateko ikasleak trebatu egiten dituzte
lehenago.
Interakzio honen ebaluazioari dagokionez, ahozko
portafolioa erabiltzen dute. Hau osatzeko, ahozko jardunen (grabazioak)
aukeraketa bat egiten dute ikasleek berek. Hau burutu ahal izateko lau urrats
eman behar ditugu; lehenengoz, ikasleek irakaslearekin batera kalitatezko
lanak ebaluatzeko irizpideak adostu egiten dituzte, bigarrenez, ikasleek
aipatu irizpideak euren lanei aplikatzen dizkiete, hirugarrenez, irizpide
horien arabera lanik onenak aukeratzen dituzte eta azkenik, ikasleak, gutun
baten bitartez, aukeraketa honen arrazoiak azaltzen dizkio irakasleari.
Horrela osatzen dute Ahozko Lanen Portafolioa. Prozedura honen bitartez
ikasleak bere lanari buruzko hausnarketa egiteaz gain ebaluazioaren ardura ere
bere gain hartzen du.
Ikastaroan ikusitakoari etekin handia atera ahal
diogula uste dugu, batetik interakzioa, prozesua den neurrian, ikasteko gune
ezin hobea dela ikusi dugulako eta bestetik, ikas-prozesu osoa hobetuko duen
ebaluazio sistema honen ekarpenagatik.
Begoña Escudero Bizkarguenaga
Santurtziko Udal Euskaltegia
Lanak eta
esperientziak
Asko dira Helduen
Euskalduntzean burutzen diren lanak eta esperientziak. Atal honetan
han eta hemen egindakoen berri eman nahi dizuegu
EGUNKARIKO
BERRI NARRATIBOA
Komunikabideak oso tresna erabilgarria bilakatu dira euskararen
irakaskuntzan aritzen garenontzat. Ahozko zein idatzizko testu ezberdinak
eskaintzen dizkigute, benetako balio komunikatiboa izateaz gain, ikasleei
hizkuntzaren erabilera erreala aurkezteko aukera ematen digutenak.
Joan den ikasturtean, 1B mailako irakasleok prentsa idatzian ugaria den
testu-era bat aukeratu genuen, albiste narratiboa, eta honen balio
didaktikoa aztertzeari ekin genion, hau da, zer lan dezakegun geure
ikasleekin honelako testu baten bidez. Euskaldunon Egunkaria-ko
berri batzuen analisiaren emaitzak dira hemen, labur-labur, azalduko
ditugunak. Lehenengo atalean informazioaren antolamendua jorratuko dugu.
Bigarrenean, berriz, hizkuntz baliabideak eta amaitzeko, hirugarren
atalean, ekoizpen-ariketa bi proposatuko ditugu.
1. INFORMAZIOAREN ANTOLAMENDUA
Ulermenari begira, oso lagungarria izaten da testu
mota baten egitura ezagutzea, beraz, honelako albiste batean informazioa
nola antolatzen den aztertuko dugu lehenengo eta behin. Hona hemen berri
narratiboaren egitura orokorra (Iturria: T.A. van Dijk (1983): La
ciencia del texto, Barcelona, Paidós, 1983; moldatua):
Titulua, letra beltz eta handiz nabarmendua, esaldi batekoa
izaten da, batzuetan aditzik gabea. Albiste luzea denean, lerro bat edo
biko gehigarria egon ohi da tituluaren azpian, azpititulua.
Lehenengo lerroaldeak sarrera osatzen du, bertan daturik
garrantzitsuenak ematen dira, informazioaren mamia, era labur eta
zehatzean. Informazio hau berriro jaso eta garatuko da artikuluan zehar.
Goiko eskemako elementu guztiak ez dira beti agertuko, eta agertuz gero,
ez beti ordena berean.
Hau guztia azalduta, hurrengo galderak egin ahal dizkiegu ikasleei
honelako testu baten aurrean:
- Eskemako elementu guztiak agertzen dira aztertzen ari garen berrian?
Zeintzuk bai eta zeintzuk ez? Zein ordenatan?
- Lehenengo lerroaldeak albistearen mamia laburtzen du?
- Hurrengo lerroaldeetan lehenengoan aurkezten diren ideiei buruzko
informazio gehiago agertzen da?
2. BALIABIDE LINGUISTIKO-TESTUALAK
Informazioa nola egituratzen den ikusi ondoren,
informazio hau eratzeko erabiltzen diren hizkuntz baliabideak aztertzeari
ekingo diogu. Besteak beste, honako hauei errepara diezaiekegu.
2.1. Sekuentzia ezberdinak
Albiste narratiboa izan arren, sarritan bestelako
sekuentzia batzuk tartekatzen dira narrazioan (deskriptiboak,
azalpena...). Ikasleei sekuentzia hauek identifikatzeko eskatu ahal zaie.
2.2. Aditzaren aspektua
Aditzaren aspektuan aldaketa gertatzen den bakoitzean, arrazoi diskurtsibo
bat dagoelako izaten da. Aditz-aspektu aldaketa hauek perspektiba ematen
diote narrazioari.
Horrela, lehenengo planoan, hau da, gertaeren kontaketan, forma burutuan
egoten dira aditzak.
Trinkoak eta aditz perifrastikoen forma ez-burutuak, berriz, bigarren
planoari dagozkio. Bigarren plano honek marko baten barruan kokatzen ditu
gertaerak.
Azkenik, sekuentzia deskriptiboetan eta iruzkinetan orainaldi puntuala
erabili ohi da.
Testu-era egokia dugu hau ikasleei aditz aspektuaren funtzionamendua
erakusteko.
2.3. Norbaitek esandakoari erreferentzia egiteko bideak
Berriari objektibotasuna eman nahian, gertaerarekin zerikusia duen
norbaiten adierazpenak aipatu ohi dira. Horretarako, batzuetan, zehar
estiloaz baliatzen da kazetaria eta, honekin batera, esan du(zuen),
adierazi du(zuen),dio,uste du ... moduko aditzez. Baina,
gehienetan, zehar estiloa eskatzen ez duten esapideak aurkitzen ditugu
albisteetan: noren arabera, noren esanetan, noren iritziz, X-k adierazi
duenez... eta, askotan, esandako hitzak zehatz-mehatz agertzen dira
komatxoen artean. Honelako testu batean funtzio hau betetzen duten
elementu guztiak identifikatu eta zerrendatzeko eska diezaiekegu ikasleei.
2.4. Denbora-koordenadak
Albiste narratibo batean ezinbestekoa da gertaeren
sekuentzia kronologikoa ondo zehaztuta aurkeztea. Hau honela izanda,
denbora adierazteko baliabide ugari aurkituko dugu: datak, orduak,
adberbioak, denborazko esaldiak. Hauek guztiak azter ditzakegu, baita
testuaren antolamenduan daukaten garrantzia ere.
3. EKOIZPEN-ARIKETAK
Honelako zenbait berriren lanketa egin ondoren, fase
hartzailean ikasitakoa praktikara eramateko aukera izango dute ikasleek.
Hona ariketa posible bi:
-
Artikulu baten lehenengo lerroaldea emanda, gainerako guztia idazteko
eskatuko diegu. Aldez aurretik zer ebaluatu nahi dugun erabakiko dugu:
kohesioa (nola lotu/uztartu diren ideiak) edota koherentzia
(lehenengo lerroaldeko ideia guztiak garatu dira testuan?)
-
Kontrako ariketa: lehenengo lerroaldea kenduko diogu testuari,
ikasleek idatz dezaten.
Bata zein bestearen zuzenketa beraiek egin dezakete,
idatzitakoa testu osoarekin alderatuz.
Arantza Garrote
Santurtziko Udal Euskaltegia
Hausnarrean
Gogoeta bultzatzea du helburu
atal honek. Arlo korapilatsu asko dira geure eguneroko jardunean. Horiek konpartitzea
eta elkarrekin hausnartzea mesedegarria izango ahal da!
EUSKALTEGIAREN KURRIKULU PROIEKTUA
Datorren urtarrilean hiru urte beteko dira Helduen
Euskalduntzearen Oinarrizko Kurrikulua (HEOK) argitaratu zela Euskal
Herriko Agintaritzaren Aldizkarian (Jaurlaritzako Kultura Sailaren 2000ko
urtarrilaren 24ko agindua).
Agindu horretako 2. artikuluan esaten
denez, Helduen Euskalduntzearen Oinarrizko Kurrikuluaren ezarpenerako,
euskaltegi bakoitzak bere izari-ezaugarrien eta dokumentu horren araberako
Kurrikulu Proiektua aurkeztu behar dio HABEren zuzendari nagusiari,
agindua onartu eta hiru urteren buruan.
Horrela, gaur egun euskaltegi askotan,
guztietan ez bada, ari gara Euskaltegiaren Kurrikulu Proiektua
(EKPa) gauzatzeko ahaleginetan. Jaso berri dugu euskaltegiotan, gainera,
HABEk prestaturiko EKPrako gida izeneko txostena, lan horretan
lagungarri izan dezagun.
Izan ere, lan zaila eta korapilatsua da
EKParen diseinua, ezinbestez, funtzionamendu-alderdi askori eragiteaz
gain, era askotako erabakiak hartzera bultzatuko baititu euskaltegi
bakoitzeko partaideak. Erabaki horiek, jakina, EKPa diseinatzean eta
inplementatzean islatu beharko dira, euskaltegiaren arlo eta alderdi
guztien gaineko eragina izango dutenak. Norabide bikoitzekoa dugu eragin
hori: zentrotik ikasgelara eta ikasgelatik zentrora doana, tartean
partaide guztiak inplikatuz (zuzendaritza, irakasleak, bulegariak eta
ikasleak).
Bestaldetik, agerikoa iruditzen zaigu EKParen
diseinua amaitutakoan, eta armairuan gordetzerik nahi ez badugu behinik
behin, euskaltegian gertatzen diren prozesu guztien gestioa eta kontrola
bideratzeko mekanismoak jarri behar direla abian. Ez da hori ohikoa izan
gure orain arteko funtzionamendu-eran, alajaina. Horra hor, bada, erronka.
Hori dela-eta, komeni da EKParen diseinurako
hainbat irizpide aipatzea. Laburbil ditzagun azkar-azkar:
 |
EKPa lan-tresna da, arian-arian aztertu,
berrikusi eta ebaluatu beharko duguna. Ebaluazio horren ondorioz,
detektatutako beharrak eta arazoak soluziobidean jarri ahal izateko,
EKPari beharrezko aldaketak egingo zaizkio. Tresna horrek, beraz,
euskara irakatsi eta ikasteko prozesuak aztertu eta interpretatzeko
markoa eskaini behar du. |
|
EKPak euskaltegiko irakasleek eguneroko
hezkuntza-praktikan darabiltzaten jarduerak jaso behar ditu,
errealitatearekiko lotura mantenduz. Halaber, aurreko puntuan esan
bezala, praktikan hartutako erabaki didaktikoak aztertu eta hobetzeko
bidea eskaini behar du.
|
|
EKPak euskaltegiko irakasleen
prestakuntzari eragiteko balio du, teoria eta praktikaren gaineko
hausnarketa bultzatzea ahalbidetzen baitu, gabeziak detektatuz eta
hobetze-bidean jartzea ekarriz.
|
|
Aurreko guztien ondorioa dugu, beraz,
EKParen idazketa eta elaborazioak ez erantzutea bakar-bakarrik behar
burokratikoari. Izan ere, harantzago doa bere potentzialtasuna:
ikerketara bideratutako irakaskuntza-paradigma bat gauzatzeko
ahaleginari eragin behar dio era askotako prozesuak bideratzeko marko
orokor, malgu eta ireki gisa ikusita.
|
Ez da, ez, lan erraza. Eta gainera, hori
gutxi balitz, horren tamainako beste erronka baten aurrean ere bagaude.
Europako Kontseiluak bultzaturiko Erreferentzi marko europar bateratua
izeneko dokumentua hor dugu, urte gutxiren buruan erabateko eragina izango
duena hizkuntza europarrak irakatsi, ikasi eta ebaluatzeko moldeetan.
Jakin badakigu gugandik hurbil dauden beste hizkuntzen irakaskuntzan ari
diren asko eta asko (espainola, katalanera, frantsesa...) dagoeneko hasiak
direla marko europarraren lehen analisia eta interpretazioak egiten,
geroagoko egokitzapenak egin ahal izateko. Erritmo ezberdinean ari dira
lan horretan eta ondorio ezberdinak ere formulatuz, baina ari dira. Geuk
ere hasi egin beharko dugu lan horretan eta hau izan daiteke okasioa egin
beharreko lehen lana bigarrenari begira burutzeko.
Abel Camacho
Santurtziko Udal Euskaltegia
Hizketan... Mª
Isabel Rodriguezekin
Helduen Euskalduntzean badira zeresan
handia duten profesionalak. Atal honetan horien esanak eta
iritziak biltzen saiatuko gara, elkarrizketa-formatuan
Euskaltegiez ari garenean ikasleak eta irakasleak
izaten ditugu gogoan. Gehienetan, bulegariak ere hor daudela ahaztu
egiten zaigu, ordea. Eta egiten duten lana ez da inola ere ahaztekoa!
Euskaltegien funtzionamenduaren zatirik handi eta garrantzitsuena
bulegariek garatzen dute. Horretaz hitz egiteko azken 12 urteetan
Santurtziko Udal Euskaltegian lanean diharduen Mª Isabel
Rodriguezengana jo dugu.
Zein da bulegariek egiten duzuen lana?
Administrazioan egiten den guztia guk egiten dugu.
Imajina ezazu Euskaltegia Udal txiki bat dela: Udaletan bezalaxe
presupuestoak, kontratuak, erabakiak eta abar luze bat. Horrez gain, ikasleen
kontrola, jarraipena, kobraketa eta abar.
Beste batzuetan, gure betiko lanez gainean konserjearena,
elektrikariarena, garbitzailearena, eta abar. Ikusten duzuenez eta
abarrez beteta dago gure lan hau.
Zein da bulegarien lan-egoera gaur egun?
Gure lan-egoera aspaldidanik ez da pitin bat ere aldatu.
Azken lan-hitzarmenean saiatu egin ginen baina irakasleen egoerari
lehentasuna eman genion eta hurrengo baterako geratu zen gurea. Beraz,
zer hobetu asko dago oraindik.
Nolako harremana dago irakasle eta bulegarien artean?
Harremanak estuak dira eta hala izan behar dute.
Irakasleak ikasleak behar ditu lan egiteko, ikasleak euskaltegia behar
du ikasteko eta euskaltegiak bulegaria behar du guzti hau ondo
eramateko. Beste guztiok bezalaxe, ezinbesteko piezak gara.
Askotan zuzendarien laguntzaile eta zenbaitetan
ordezko ere bazarete, zer suposatzen du horrek zuentzat?
Leku batzuetan zuzendariaren laguntzailea baino
zuzendariaren lana ere egiten da. Ulertu behar dugu zuzendari batzuek
administraziori buruz dituzten ezagutzak ez direla oso handiak.
Irakasleen formazioa askotan aipatzen da baina ez bulegariena.
Nola dago arlo hori? Zer behar duzue?
Gure formazioari ez zaio inoiz jaramonik egin eta erabat
ahaztuta dagoela esan behar dut. Gero eta gehiagotan aipatzen ari da
berrikuntzak datozela, baina bulegariok gure kabuz eta ahoz aho ikasi
behar dugu. HABEk arlo honetaz ez du ezer esaten; programak, fitxak eta
dokumentazio guztia ordenagailuz egin behar dugu, baina nork
irakatsi/irakatsiko digu?
Ba al da zuen arteko harremanik?
Bai, eta oso ona gainera. Bizkaian adibidez urtero
elkartzen gara. Afaria egiteaz gain beti dago elkarri kontatzeko
kontutxoren bat.
Zera jakin dugu
Atal honetan
helduen euskalduntzearen inguruan gertaturiko albisteak eta
gertaerak biltzen saiatuko gara
Azken bolada honetan Helduen Euskalduntzearen
egoerak eta problematikak inoiz ez bezalako oihartzun mediatikoa izan dute.
Zein motatako planteamenduak eta iritziak ari diren agertzen aztertzeko,
saiatu gara lerro hauetan han eta hemen entzun edo irakurri ditugun hainbat
iritziren erreferentziak biltzen, sistematikoa izateko asmorik gabe.
|
NOIZ
|
NORK
|
ZER
|
NON
|
|
2002ko urriaren 8an
|
Miren Azkarate
(Kultura Sailburua)
|
Agerraldi
parlamentarioa
|
Gasteizko
Legebiltzarrean
|
|
2002ko urriaren 8an
|
Isabel Celá (PSOE)
|
Agerraldi
parlamentarioa
|
Gasteizko
Legebiltzarrean
|
|
2002ko urriaren 8an
|
Andoni Unzalu
(Aurten bai)
Patxi
Agirregomezkorta (Ulibarri Euskaltegia)
|
Agerraldi
parlamentarioa
|
Gasteizko
Legebiltzarrean
|
|
2002ko urriaren 9an
|
Erredakzioa
|
Erreportajea
|
Euskaldunon
Egunkaria
|
|
2002ko azaroaren
1ean
|
Mailu Lasarte eta
Roberto Gerenabarrena (Gasteizko IKA)
|
Iritzi-artikulua
|
Euskaldunon
Egunkaria
|
|
2002ko azaroaren
2an
|
Mikel Aldasoro
(AEK)
|
Iritzi-artikulua
|
Euskaldunon
Egunkaria
|
|
2002ko azaroaren
3an
|
Erramun Osa
|
Iritzi-artikulua
|
Argia astekaria
|
|
2002ko azaroaren
3an
|
Martxelo Otamendi
|
Iritzi-artikulua
|
Euskaldunon
Egunkaria
|
|
2002ko azaroaren
6an
|
Jokin Azkue (HABE)
|
Iritzi-artikulua
|
Euskaldunon
Egunkaria
|
|
2002ko azaroaren
11n
|
Jokin Azkue (HABE)
Erramun Osa
Isidro Yoldi
(Urrats Euskaltegia)
|
Mahai-ingurua
|
Euskadi Irratia
|
|
2002ko azaroaren
11n
|
Josu Lezameta
(Basarteko U.E.)
|
Iritzi-artikulua
|
www.sustatu.com
|
|
2002ko azaroaren
14an
|
Miren Azkarate
(Kultura Sailburua)
|
Agerraldi
parlamentarioa
|
Gasteizko
Legebiltzarrean
|
|
2002ko azaroaren
14an
|
Josu Lezameta
(Basarteko U.E.)
|
Iritzi-artikulua
|
www.sustatu.com
|
|
2002ko azaroaren
16an
|
Pedro Lonbide
(Santurtziko U.E.)
Rexu Zubizarreta
(Sopelako U.E.)
Izaskun Gallastegi
(Durangoko U.E.)
|
Iritzi-artikulua
|
Euskaldunon
Egunkaria
|
|
2002ko azaroaren
16an
|
Xabier Andonegi
(euskara-irakaslea)
|
Iritzi-artikulua
|
Euskaldunon
Egunkaria
|
|
2002ko azaroaren
19an
|
Juan Jose Aldasoro
(EHEko kidea)
|
Iritzi-artikulua
|
Euskaldunon
Egunkaria
|
Beste alde batetik eta esandakoez gain,
badira bereziki azpimarratzea merezi duten bi egitasmo. Lehenik, HABE
euskaltegien bidegarritasunari buruz burutzen ari den ikerketa, eta
bigarrenik, BATUZ izeneko euskaltegien plataformaren ekimena.
Lotura interesgarriak
Askoren ustez Internet-en dugu
etorkizuna. Zer berri dugu sarean, baina?
EUSKALTEGIAK SAREAN
HEZKUNTZA
RELIEVE aldizkari elektronikoak bereziki
ebaluazioa du interesgune.
Munduko hezkuntza-komunikate handiena
duzue hau.
Zer berri
santurtzieus.com-en?
Gure gunean azken aldi honetan egindako aktualizazioak
Harpidetu edo harpidetza ezeztatu nahi
baduzu, bete ezazu beheko formularioa eta bidal iezaguzu
Irakasleon
Aldizkariaren aurreko aleak ikusi nahi
izanez gero, helbide honetan aurkituko dituzu:
ã Santurtziko Udal
Euskaltegia
